Podatek VAT (ang. Value Added Tax w skrócie VAT), zwany także podatkiem od wartości dodanej, w Polsce występujący pod nazwą „Podatek od towarów i usług” jest podatkiem obrotowym, który obciąża ostatecznego nabywcę towaru, a więc jest zawarty w cenie jego zakupu.
VAT został wprowadzony po raz pierwszy w roku 1954, we Francji a jego twórcą był Maurice Lauré. Z kolei w Polsce został wprowadzony przez: Ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50), ale przystąpienie Polski do UE sprawiło, że konieczna była harmonizacja polskiego prawa podatkowego z prawem unijnym. W tym celu została uchwalona ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54. Poz. 535).
Podatek VAT charakteryzuje się następującymi cechami:
- Powszechność,
- Wielofazowość,
- Potrącalność,
- Z potrącalnością wiąże się neutralność dla podatników
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:
- Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- Eksport towarów,
- Import towarów,
- Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
- Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
Płatnikami podatku VAT są:
- Osoby prawne,
- Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,
- Osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności,
- Osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podmioty mające siedzibę za granica lub dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Stawki podatku VAT w Polsce:
- Eksport towarów i usług 0%
- Wyroby produkcji rolniczej oraz rękodzieła 3%
- Towary związane z gospodarką rolną i leśną, wyroby przemysłu spożywczego, książki, usługi budowlane, przewoźnicze, gaz, energia elektryczna i cieplna 7%
- Wszystkie pozostałe towary i usługi 22% (podstawowa stawka)
- Zwolniona od podatku jest dostawa ludzkich organów i mleka kobiecego
Akcyza
Jest to podatek pośredni nakładany na niektóre wyroby konsumpcyjne, czyli:
- Produkty energetyczne
- Energia elektryczna,
- Napoje alkoholowe (piwo, wino, wyroby spirytusowe),
- Wyroby tytoniowe (papierosy, cygara, cygaretki, tytoń)
Akcyza jest nieoderwalnym połączeniem i uzupełnieniem podatku VAT i jest on wkalkulowany w cenę sprzedaży towarów. Została wprowadzona po to, aby uniknąć niewątpliwej szkodliwości zdrowotnej (np. tytoń, alkohol), czy też wyczerpaniu się cennych rezerw (np. benzyna).
Podsumowanie
W Polsce 22% podatek VAT jest niezaprzeczalnym powodem niezadowolenia wśród ludzi (podatników). Wszak Unia Europejska wydała dyrektywę, w rozumieniu, której podatek nie może być niższy niż 15%, ani wyższy niż 25%, aczkolwiek w państwie, w którym mieszkańcy borykają się z problemami finansowymi, jakim jest bezspornie Polska wprowadzenie tak dużego podatku działa na naszą niekorzyść. Nie od dzisiaj wiadomo, że mieszkańcy wysoko zurbanizowanych państw, posiadających szeroko rozwinięty i sprawnie funkcjonujący rynek pracy nie odczują w sposób dotkliwy wzrostu podatków, z kolei uderzy on w państwa najbiedniejsze, do których Polska na tle innych państwa wchodzących w skład Unii Europejskiej należy.
Źródła:
1. www.wikipedia.pl
2. Popularna Encyklopedia Powszechna PWN
3. „Prawo podatkowe” Bogumił Brzeziński